Akolici

Posługa akolitatu w naszej parafii. Zadania akolity, opis posługi. 

 

Obecnie w parafii posługuje 4 akolitów:
 
  • p. Jerzy Maciejewski
  • p. Zbigniew Kowal
  • p. Adam Gębka
  • p. Wojciech Dąbrowski
AKOLITAT - czym jest? Jaka jest rola akolity w Kościele?

Historia
Do 1972 w Kościele łacińskim było to ostatnie z czterech tzw. święceń niższych (ostiariat, lektorat, egzorcystat, akolitat) udzielane kandydatowi do kapłaństwa w czasie formacji seminaryjnej.

Po Soborze Watykańskim II, papież Paweł VI postanowił odnowić i zreformować posługi (dawniej nazywane święceniami niższymi) i wyznaczył akolitom nowe miejsce w Kościele. Dokonał tego w swoim motu proprio Ministeria Quaedam z 15 sierpnia 1972 roku. Obecnie akolitat nie jest zastrzeżony dla kandydatów do kapłaństwa, jako pewien „stopień” w hierarchii. Co więcej, papież powierzył akolitom część obowiązków, które dawniej należały do subdiakonów, a także przywrócił część funkcji, które odebrano akolitom na przestrzeni wieków. Akolita nie jest już nazywany prawnie duchownym. Stał się szczególnym sługą ołtarza, ale teraz nie jest ustanawiany jedynie do posługiwania w liturgii, ale też do posługiwania chorym i cierpiącym. Karmiąc się Eucharystią ma za zadania uczyć się szczerej miłości do potrzebujących.

Akolita ustanowiony
Ustanowionym akolitą, podobnie jak i ustanowionym lektorem może zostać tylko mężczyzna.

Posługi akolitatu udziela biskup lub wyższy przełożony zakonny, będący prezbiterem. Czyni to wobec osób, nad którymi rozciąga się jego jurysdykcja. W czasie tego obrzędu przewodniczący liturgii odmawia nad kandydatami modlitwę błogosławieństwa:

Najłaskawszy Boże, Ty przez Jednorodzonego Syna Twojego powierzyłeś swojemu Kościołowi chleb życia, pobłogosław tych naszych braci, wybranych do posługi akolitów. Spraw, aby gorliwie spełniając posługę przy ołtarzu i wiernie rozdzielając swoim braciom i siostrom chleb życia wiecznego, stale wzrastali w wierze i miłości ku zbudowaniu Twojego Kościoła. Przez Chrystusa Pana naszego.

Po modlitwie, na znak dopuszczenia do służby Eucharystii, kandydat otrzymuje z rąk celebransa patenę z chlebem albo kielich z winem. Przekazaniu pateny bądź kielicha towarzyszy pouczenie:

Przyjmij naczynie z chlebem (lub: z winem) do sprawowania Eucharystii i tak postępuj, abyś mógł godnie służyć Kościołowi przy stole Pańskim.

Kanon 1035 Kodeksu Prawa Kanonicznego wymaga, by kandydat do święceń diakonatu przez co najmniej pół roku pełnił posługę lektora i akolity. Stąd też, udzielenie posługi akolitatu jest stałym elementem formacji alumnów IV roku studiów seminaryjnych, a także kandydatów do diakonatu stałego.
Zadania akolity w liturgii
Akolita, z racji swojej posługi, ma pierwszeństwo przed innymi świeckimi w wypełnianiu szeregu funkcji podczas mszy świętej.
Do właściwych akolitom zadań należy:
  • niesienie krzyża i świec w procesji wejścia;
  • podawanie ksiąg, w szczególności mszału;
  • pomoc w przyjmowaniu darów (gdy jest procesja z darami) lub podaje je kapłanowi z kredencji;
  • przygotowanie ołtarza (umieszczenie na nim korporału, puryfikaterza, palki, kielicha oraz mszału; gdy brak diakona – podanie celebransowi pateny z chlebem);
  • asystowanie kapłanowi podczas okadzenia darów, krzyża i ołtarza (gdy nie asystują kapłanowi diakoni);
  • okadzanie kapłana i wiernych (gdy brak diakona);
  • rozdzielanie Komunii Świętej;
  • puryfikowanie i porządkowanie naczyń liturgicznych po rozdzieleniu Komunii, albo też po zakończeniu mszy.
Akolita może udzielać Komunii Świętej w czasie mszy lub poza nią, zanosić ją do chorych lub w wypadku konieczności podać ją umierającemu jako wiatyk. Czyni to jednak tylko gdy ze względu na podeszły wiek lub stan zdrowia kapłan lub diakon nie może tego czynić, lub liczba osób przystępujących do Komunii jest tak duża, że powodowałoby to znaczne przedłużanie się celebracji. Akolita ustanowiony obrzędem jest więc z urzędu szafarzem nadzwyczajnym Komunii Świętej (zwyczajnymi szafarzami są duchowni: biskup, prezbiter i diakon). Może on również wystawić Najświętszy Sakrament do adoracji, nie ma natomiast prawa udzielenia Nim błogosławieństwa.

Częstym błędem jest utożsamianie wszystkich nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej z akolitami. Akolita jest z urzędu nadzwyczajnym szafarzem Komunii, ale zadania akolity wykraczają poza samą liturgię. Inni nadzwyczajni szafarze Komunii są upoważniani przez biskupów jedynie do pełnienia konkretnej funkcji w liturgii; stawia im się niższe wymagania, powołuje na określony czas i do posługiwania w konkretnej diecezji.

Charakterystycznym przywilejem akolity jest puryfikowanie naczyń liturgicznych w przypadku braku diakona. Puryfikacji nie można powierzać żadnemu innemu świeckiemu, nawet nadzwyczajnemu szafarzowi Komunii Świętej.

Z założenia posługa akolity udzielana jest dożywotnio. Ustanowiony akolita może zostać pozbawiony właściwych sobie uprawnień liturgicznych, a następnie przywrócony do wykonywania posługi, jednakże obrzędu ustanowienia w takiej sytuacji nie powtarza się. W przypadku alumna polskiego seminarium duchownego, wykonywanie uprawnień właściwych akolicie odnośnie do Eucharystii ulega zawieszeniu z chwilą przerwania przez niego studiów seminaryjnych, o ile ordynariusz nie postanowi inaczej.

Strojem liturgicznym ustanowionego akolity jest alba (gdy jej krój tego wymaga, przepasana na biodrach cingulum - sznurem i uzupełniona przez humerał, który zasłania strój wokół szyi).
 
Zadania akolity poza liturgią
Akolita jest także wezwany do posługiwania Kościołowi poza liturgią. Powinien zaangażować się przynajmniej w części z poniższych aspektów działalności chrześcijańskiej:
  • adoracja Najświętszego Sakramentu w parafii;
  • przygotowanie uroczystości liturgicznych w parafii;
  • posługa wobec chorych;
  • pomoc potrzebującym;
  • organizowanie wolontariatu.
Patron - Św Tarsycjusz
Św. Tarsycjusz
Tarsycjusz był młodym Rzymianinem, akolitą, należącym do otoczenia papieża Stefana I . Nie znamy bliżej daty jego śmierci. Przypuszcza się, że poniósł śmierć męczeńską za panowania cesarza Decjusza (249-251). Trwało wówczas jedno z najkrwawszych prześladowań. Chrześcijanie chętnie ginęli za Chrystusa, ale ich największym pragnieniem było, by mogli na drogę do wieczności posilić się chlebem Eucharystii. Zanoszono im więc potajemnie do więzień Komunię świętą. Gorliwością w obsługiwaniu świętych męczenników w więzieniach wyróżniał się Tarsycjusz.
Pewnego dnia, kiedy jak zwykle niósł na sercu Wiatyk do więzienia, napotkał swoich rówieśników, bawiących się na jednym z licznych placów rzymskich. Pogańscy chłopcy zaczęli wołać na Tarsycjusza, aby się do nich przyłączył. On zaczął uciekać przed nimi. Zaczęli go gonić. Kiedy zaś spostrzegli, że coś przyciska do piersi, chcieli zobaczyć, co niesie i siłą mu to wydrzeć. Bohaterski chłopiec bronił swojego skarbu. Wówczas zgraja przewróciła go na ziemię, zaczęła go kopać i bić, rzucać kamieniami. Z pomocą nadszedł mu żołnierz rzymski, Kwadratus, setnik, chrześcijanin, doskonale zorientowany w sytuacji . Zaniósł Tarsycjusza do domu, gdzie ten niebawem zmarł. Najświętszy Sakrament odniósł ze czcią do kapłana katolickiego.
Ciało Świętego “Męczennika Eucharystii” chrześcijanie pochowali ze czcią w katakumbach świętego Kaliksta obok szczątków papieża św. Stefana I, który w kilka lat po nim poniósł śmierć męczeńską (+ 257). Papież św. Damazy I (+ 384) męczeństwo Tarsycjusza opisał wierszem. W 1675 roku relikwie Świętego przeniesiono z Rzymu do Neapolu, gdzie spoczywają w bazylice św. Dominika w osobnej kaplicy. Trumienka z częścią relikwii św. Tarsycjusza jest także w salezjańskim kolegium w Rzymie przy Via Appia Antica.
Św. Tarsycjusz